OpenEmbassy

Vijf jaar OpenEmbassy: ‘Wij willen nóg beter worden in doen wat er nodig is.’

In november 2016 richtte Renée Frissen samen met Ahmad Kabakibi een digitale Helpdesk op. Dat markeert de start van OpenEmbassy. Hoe is het idee ontstaan? Waar staat de organisatie vandaag? In een openhartig gesprek vertelt Renée over de uitdagingen, de mijlpalen, de ontwikkelingen binnen en buiten de organisatie, en de doelstellingen voor de komende jaren.

 

Hoe kwam je op het idee van een helpdesk voor nieuwkomers?
Renée: “Het was eind 2015, het jaar van de grote asielinstroom vanuit onder meer Syrië. Mijn eerste kind was net geboren. Ik werkte als actieonderzoeker bij het Instituut voor Publieke Waarden (IPW) en was betrokken als vrijwilliger in een noodopvang voor vluchtelingen in Amsterdam. Ik wilde iets doen maar ik had geen tijd om fysiek ergens te zijn. Ik hield me dus vooral achter de schermen bezig. Ik maakte roosters voor de vrijwilligers, regelde allerlei zaken met de gemeente, dat soort dingen. Iedereen aan wie ik vertelde dat ik vrijwilligerswerk vanuit huis deed reageerde met “dat wil ik ook!”. Tegelijkertijd ontdekte ik dat veel nieuwkomers met onbeantwoorde vragen zaten. Ik bedacht simpelweg om deze twee groepen aan elkaar te koppelen. Zo is het helpdesk idee ontstaan: een gebruiksvriendelijk en veilig online platform waar nieuwkomers vragen kunnen stellen die door lokale mensen worden beantwoord. Ik leerde Ahmad Kabakibi kennen, een Syrische software-programmeur die het platform met mij wilde bouwen. Hij ontwikkelde de software, ik organiseerde een netwerk van mensen. Wij hebben het platform met nieuwkomers getest en kwamen er zo achter wat mensen nodig hadden, in welke talen we het moesten doen. Zo ontstond al snel een grote community.

 

Waar gingen de vragen over?
Over alles: waar kun je taallessen volgen, over de afvalstoffenheffing, hoe je kwijtschelding kunt aanvragen, over kinderopvang. Mijn inzicht was toen: waar het om gaat is niet alleen antwoord geven op de vragen maar ook de vragen zelf. Die lieten namelijk duidelijk zien dat het systeem niet werkte. De helpdesk is geen doel, maar een middel om het systeem beter te maken. Tot op de dag van vandaag is dit de kern van ons werk: we luisteren naar wat mensen ons vertellen, daar proberen we patronen in te ontdekken, vanuit de community en praktijk naar systeemverandering.

 

Wanneer zijn jullie overgestapt van vragen beantwoorden naar vragen onderzoeken, naar actieonderzoek?
In 2016 werkten wij in opdracht voor gemeente Eindhoven en in 2017 voor gemeente Tilburg. Toen begonnen we actieonderzoek te doen met de belofte om te leren over beleid om het systeem beter te maken. De lessen uit deze projecten hielpen ons om het jaar daarna voor negen gemeenten aan de slag te gaan.

 

Dit klinkt als een belangrijk moment voor OpenEmbassy.
Dat klopt. We hadden inmiddels twee jaar ervaring met de helpdesk, actieonderzoek, en diverse adviestrajecten. We leerden en ontwikkelden veel maar ik wilde weten hoe dit allemaal samenhing. Hoe veranderen we het systeem? Ik was klaar om alles wat we deden in één project te stoppen: helpdesk, actieonderzoek, advies en oplossingen op systeemniveau. Mijn streven was om dit in drie gemeenten te realiseren. Wij kregen geld, een investering van twee jaar, van het Oranjefonds en uiteindelijk hebben we opdrachten uitgevoerd in negen gemeenten die bereid waren onze aannamen te testen. Dat was een belangrijke mijlpaal: we konden het team uitbreiden, veel gerichter onderzoeken, leren vanuit de community en impact maken op systeemniveau.

 

Sindsdien is er veel gebeurd. Wat zijn de plannen voor de toekomst?
2021 is deels een reflectiejaar, maar ook echt een jaar van groei en ontwikkeling. We stellen onszelf veel vragen. Wat zijn we aan het doen? Hoe kunnen we beter worden? Het gevaar van werken in dit domein, is dat wat je doet ‘goed’ voelt en dat je niet meer ziet of je echt iets bijdraagt. We hebben in de afgelopen vijf jaar veel bewijs verzameld op ‘anekdotisch’ niveau. Als je met mensen uit onze community spreekt, of met onze opdrachtgevers dan hebben ze individuele verhalen over hoe onze samenwerking iets goeds bracht. Dat is belangrijk en zinvol. Maar we weten nog niet welke stappen leiden tot welke verandering. En wanneer we de plank misslaan. In de komende jaren is het belangrijk dat we van anekdotisch naar structureel bewijs gaan.

 

Je vertelt over de ontwikkelingen binnen OpenEmbassy. Is er ook veel veranderd om jullie heen?
Toen we begonnen vroeg een hele grote groep mensen asiel aan. Ik verbaasde me hoe weinig kennis werd gebruikt uit het verleden om aan deze groep goede voorzieningen te bieden. We vangen toch al lang mensen op?  Gelukkig gebeurde er ook mooie dingen. Nieuwe maatschappelijke organisaties zijn ontstaan zoals NewBees, Boost, Stichting Ykeallo in Amsterdam, Buddy to Buddy  en Integreren Doe Je Samen in Geldermalsen. Destijds gingen de vragen echt over de eerste basisbehoeften rond een nieuw leven opbouwen in Nederland, over huisvesting bijvoorbeeld of zorg voor de kinderen. De situatie vandaag is anders. De mensen die toen kwamen zijn nu 4, 5, 6 jaar in Nederland en hebben andere vragen dan destijds, andere zorgen: over langdurige perspectief, werk, onderwijs. Op 1 januari 2022 treedt de nieuwe wet inburgering in. Dat wordt een belangrijk moment. De gemeenten krijgen de regie over inburgering. De kaarten worden opnieuw geschud. Het maatschappelijk middenveld is nu groter, anders en beter dan vijf jaar geleden. Maar hoe effectief zullen de gemeenten het veld faciliteren? Hoeveel van de organisaties die in 2015 zijn ontstaan zullen blijven bestaan? We moeten vooral ervoor zorgen dat de vergaarde kennis goed wordt gewaarborgd.

 

Zijn we verder gekomen, beter geworden?
Ik vind helaas niet dat we per se verder zijn. Mijn grootste frustratie is dat we niet goed fundamenteel over integratie nadenken omdat we niet bereid zijn om fundamenteel over migratie na te denken. Inburgering is een verdoezeling, een schaamlap. Er ontbreekt in Nederland een echte visie op integratie. Er komen mensen, dat is een feit en dat gaat nooit veranderen. Laten we harde afspraken maken zodat we goed voor deze mensen kunnen zorgen.

 

Wat wil je de komende 5 jaar bereiken?
Ik wil meer onderbouwd impact creëren, meer nieuwkomers bereiken en in meer gemeenten werken. Ik wil meer sociale verbindingen en het systeem moet meer toegankelijk worden. Onze missie moet aan beide kanten groter worden: een rechtvaardiger systeem en een ontvankelijker samenleving. Ook wil ik uitzoeken wat wij internationaal kunnen betekenen. We krijgen verzoeken uit het buitenland en verkennen de mogelijkheden.

Tot op de dag van vandaag is dit de kern van ons werk: we luisteren naar wat mensen ons vertellen, daar proberen we patronen in te ontdekken, vanuit de community en praktijk naar systeemverandering.

Wil je het complete interview lezen of downloaden?

We zijn van plan om ons jubileum te vieren maar door de Corona-maatregelen moeten wij er nog mee wachten. Wil je op de hoogte blijven? Stuur dan ons een bericht.




Ben je nieuw in Nederland?

Heb je een vraag over je nieuwe leven in Nederland? Stel hem aan ons!