Op 20 februari organiseerden OpenEmbassy, Regioplan en BMC de Online Kennissessie Perspectief Inburgeraars. Deze kennissessie bracht beleidsmakers, onderzoekers en praktijkexperts samen om de nieuwste inzichten uit het tweede onderzoeksrapport over de Wet inburgering 2021 te bespreken. Dit rapport is gebaseerd op een grootschalig onderzoek onder meer dan 4.000 inburgeraars en biedt waardevolle inzichten in hoe de inburgering in Nederland ervaren wordt.
In de interactieve Online Kennissessie bespraken we de inzichten uit het onderzoeksrapport aan de hand van vier thema’s: Maatwerk, Informatievoorziening, Dualiteit en Gezinsmigranten.
Waarom maatwerk het verschil maakt
In dit artikel gaan we verder in op het eerste thema: maatwerk in de inburgering. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat inburgeringstrajecten beter aansluiten bij de persoonlijke situatie en behoeften van nieuwkomers? Welke knelpunten ervaren zij en wat kunnen gemeenten, beleidsmakers en organisaties doen om maatwerk te verbeteren?
Maatwerk is geen luxe, maar een essentieel onderdeel van een succesvolle inburgering. Geen enkele inburgeraar is hetzelfde; hun achtergrond, opleiding en toekomstplannen verschillen enorm. Een effectief inburgeringstraject houdt hier rekening mee en biedt flexibele, op maat gemaakte oplossingen.
Tijdens de kennissessie gingen we in gesprek over de kansen en knelpunten van maatwerk. Wil je de opname ontvangen? Vraag hem hier aan.
Maatwerk in de inburgering
Met maatwerk in de inburgering zorg je dat het traject aansluit bij de persoonlijke situatie van de inburgeraar. Dit houdt in dat niet iedereen hetzelfde traject doorloopt, maar dat er gekeken wordt naar individuele behoeften en mogelijkheden. Verschillende onderdelen in het inburgeringstraject dragen hieraan bij:
- De brede intake helpt om inzicht te krijgen in de achtergrond, vaardigheden en leerbaarheid van de inburgeraar. Het vormt de basis voor verdere beslissingen binnen het traject.
- De leerbaarheidstoets: hiermee kun je vaststellen welk leertraject het beste bij iemand past. Dit helpt inburgeraars om op het juiste niveau te beginnen en onnodige vertragingen te voorkomen.
- Het Persoonlijk Inburgeringsplan (PIP): bevat doelen en afspraken die aansluiten bij de situatie en ambities van de inburgeraar.
- Op basis van de brede intake, leerbaarheidstoets en het PIP bepaal je de leerroute die past bij de capaciteiten en toekomstplannen van de inburgeraar.
Een goed afgestemd inburgeringstraject voorkomt uitval, vergroot de kans op succesvolle integratie en biedt inburgeraars een reëel perspectief op werk en maatschappelijke participatie.
“Aansluiten bij individuele behoeften begint met een goede brede intake en een duidelijk PIP.” - deelnemer onderzoek
Hoe ervaren inburgeraars maatwerk?
In theorie klinkt maatwerk goed, maar hoe werkt het in de praktijk? Uit het onderzoek blijkt dat een deel van de inburgeraars zich gehoord voelt en tevreden is over hun traject. Anderen ervaren echter een gebrek aan keuzevrijheid en transparantie.
Wat gaat goed?
De brede intake helpt om een eerste beeld te krijgen van wat iemand nodig heeft. Daarnaast waarderen mensen de persoonlijke begeleiding. Deze begeleiding helpt bij een succesvolle start. Tot slot vergroot de toegang tot tolken het begrip en het vertrouwen in het proces.
“De persoon die mij begeleidde sprak dezelfde taal. Dat gaf me vertrouwen.”
Waar zitten de knelpunten?
De brede intake en leerbaarheidstoets worden niet altijd goed uitgelegd, waardoor inburgeraars niet begrijpen hoe hun route wordt bepaald. Daarnaast ontbreekt vaak de vrijheid om te kiezen: inburgeraars worden ingedeeld zonder duidelijke uitleg of mogelijkheid tot inspraak. Een ander punt is dat gemeenten, vooral kleine, moeite hebben om echt maatwerk te bieden door beperkte middelen en capaciteit.
“Ik kon mijn route niet kiezen. Ik deed de test en zij kozen voor mij. Geen verdere uitleg.” (man, 31, Syrië, Z-route)
Hoe kan maatwerk in de inburgering beter?
Tijdens de kennissessie kwamen verschillende verbeterkansen aan bod voor maatwerk in de inburgering:
- Meer transparantie en uitleg – Zorg ervoor dat inburgeraars snappen hoe hun traject wordt bepaald en wat hun opties zijn. Zorg voor toegankelijke en duidelijke informatie over de intake, PIP en leerroute.
- Meer zeggenschap – Geef inburgeraars meer invloed op hun leerroute en toekomstplannen.
- Ondersteuning voor gemeenten – Vooral kleine gemeenten hebben extra hulp nodig om maatwerk mogelijk te maken, dat kan bijvoorbeeld via regionale samenwerking.
Een voorbeeld hiervan in de sessie was de gemeente Oldebroek. Deze gemeente zoekt, ondanks beperkte middelen, actief naar samenwerkingen met partners en vrijwilligers in de regio om inburgeraars beter te begeleiden.
"In kleine gemeenten is toegang tot digitale middelen zoals laptops of een stabiele internetverbinding een uitdaging, wat online taallessen bemoeilijkt." - deelnemer webinar
Wat kunnen we hiervan leren?
Maatwerk in de inburgering is een belangrijke sleutel tot succes, maar het vraagt om meer duidelijkheid, flexibiliteit en ondersteuning. De inzichten uit het onderzoek tonen aan dat maatwerk bijdraagt aan een betere start voor inburgeraars, mits het goed wordt toegepast. Belangrijke elementen zijn transparante communicatie, betrokkenheid van inburgeraars bij hun traject en voldoende middelen om dit goed uit te voeren.
Beleidsmakers en professionals spelen hierin een cruciale rol. Door maatwerk verder te ontwikkelen en te implementeren, kunnen zij de effectiviteit van inburgeringstrajecten vergroten. Dit vraagt om voortdurende evaluatie, samenwerking tussen gemeenten en andere betrokken partijen, en een aanpak die flexibel inspeelt op individuele behoeften.
Online Kennissessie
Hoe zorgen we ervoor dat maatwerk écht werkt voor inburgeraars? In de Online Kennissessie bespreken we concrete aanbevelingen en inspirerende cases.
