Op 20 februari organiseerden OpenEmbassy, Regioplan en BMC de Online Kennissessie Perspectief Inburgeraars. Hierin stonden de ervaringen van inburgeraars centraal, op basis van het tweede rapport van het meerjarige onderzoek dat in opdracht van het ministerie van SZW wordt uitgevoerd. In het rapport worden vier hoofdthema’s besproken die inburgeraars zelf belangrijk vinden: Maatwerk, Informatievoorziening, Dualiteit en Gezinsmigranten. In dit artikel zoomen we in op het derde thema: dualiteit – oftewel het combineren van taallessen en participatie.
Waarom dualiteit in de inburgering?
De Wet inburgering 2021 streeft naar een integrale aanpak: inburgeraars moeten zowel de taal leren als direct meedoen. In de praktijk blijkt deze ‘dualiteit in de inburgering’ waardevol, maar ook complex. Hoe ervaren inburgeraars deze combinatie? En hoe haalbaar is het om tegelijkertijd een taal te leren, te werken of vrijwilligerswerk te doen?
De gedachte achter dualiteit is helder: door taal direct toe te passen in de praktijk, versnelt het leerproces en groeit het gevoel van zelfstandigheid. Daarnaast draagt participatie vanaf het begin bij aan integratie, zelfvertrouwen en oriëntatie op werk. Taal en participatie versterken elkaar, mits goed op elkaar afgestemd.
Wat gaat er goed?
Uit het onderzoek blijkt dat sommige inburgeraars het goed lukt om taal en participatie in de inburgering te combineren:
- Sommige gemeenten en werkgevers bieden trajecten waarin werk en taalonderwijs op elkaar zijn afgestemd.
- In taallessen is er soms aandacht voor vaktaal of werkgerelateerde onderwerpen; dat vergroot het nut van de lessen.
- Sommige gemeenten bieden goede begeleiding bij het vinden van (vrijwilligers)werk, bijvoorbeeld in de vorm van diplomawaardering, CV-voorbereiding en contactgegevens voor (vrijwilligers)werkmogelijkheden.
“Ik doe een traineeship bij een universiteit. Dit was een gouden kans: drie dagen stage, twee dagen school.” - deelnemer onderzoek
Waar lopen inburgeraars tegenaan?
Tegelijkertijd is het combineren van werk en taal, voor veel mensen lastig. In het onderzoek en tijdens de kennissessie kwamen verschillende obstakels naar voren bij dualiteit in de inburgering:
- Tijd en energie: Inburgeraars ervaren het als zwaar om (bijna) fulltime te werken en daarnaast intensieve taallessen te volgen. Helemaal in combinatie met een gezin, of fysieke / mentale gezondheidsproblemen.
- Lesroosters en werktijden sluiten niet goed aan.
- Werkgevers zijn terughoudend: Ze wachten vaak tot inburgeraars eerst het taalniveau halen, voordat ze een baan aanbieden.
- Risico op uitval: vooral gezinsmigranten geven aan dat het traject soms te zwaar is om vol te houden.
- Belemmerende regelgeving: bijvoorbeeld het verlies van reiskostenvergoeding bij betaald werk.
- Vrijwilligerswerk, lessen of participatie-uren sluiten onvoldoende aan op het vergroten van baankansen.
"Het is moeilijk om de balans te vinden tussen de twee. Ik werk 12 uur bij DHL. Op een gegeven moment moet je een beslissing nemen." - man, 25, uit Syrië
Wat kan beter?
Tijdens de kennissessie zijn concrete aanbevelingen besproken om de dualiteit in de inburgering werkbaar te maken:
- Maak taallessen flexibeler en sluit aan bij werkritme. Denk aan avondlessen, online lessen of maatwerk in roostering.
- Verhoog de inzet op taal in de praktijk. Bijvoorbeeld door vaktaal te integreren in taallessen, vaktaalopleidingen of taalcoaching op de werkvloer.
- Zorg voor goede begeleiding van werkgevers en leerwerkbedrijven. Niet alleen in matching, maar ook in uitleg over wat haalbaar is voor inburgeraars.
- Voorkom financiële prikkels die participatie ontmoedigen. Denk aan behoud van vergoedingen en tegemoetkoming in reiskosten.
- Stimuleer contact met Nederlandse collega’s of vrijwilligers. Taal leer je het snelst door het vaak te gebruiken en te oefenen buiten het klaslokaal.
"Wat ik nodig heb is meer taalvaardigheden om toegang te krijgen tot vacatures / online te begrijpen, maar ook om het werk zelf uit te voeren." - man, 42, Syrië, Z-route
Wat kunnen we hiervan leren?
Dualiteit is een krachtige motor voor succesvolle inburgering, maar werkt pas als het traject realistisch en goed afgestemd is. Dat vraagt om samenwerking tussen gemeenten, taalaanbieders, werkgevers en de inburgeraar zelf. Er is niet één oplossing voor iedereen, maar er zijn wel duidelijke uitgangspunten: wees flexibel, ondersteun de combinatie van leren en doen, en houd rekening met de realiteit van inburgeraars.
Online Kennissessie
Meer weten over hoe inburgeraars deze combinatie ervaren? Vraag de opname van de Online Kennissessie aan en ontdek inspirerende voorbeelden uit de praktijk.
