Tommy’s verhaal is moeilijk om kort en bondig te vertellen. Want aan zijn weg door de Nederlandse GGZ lijkt geen einde te komen. Tommy heeft slaapproblemen. Al heel lang en tot op de dag van vandaag. Bij alle GGZ-instellingen waar hij tot nu toe naar doorverwezen is heeft hij zijn verhaal opnieuw gedaan. En dat zijn er een boel. Soms werd hij zelfs een paar maanden behandeld. Uiteindelijk zeiden ze allemaal hetzelfde: wij kunnen je niet helpen want jouw problematiek is te zwaar voor ons. Tot hij terecht kwam bij Centrum 40-45. Na maanden op de wachtlijst te staan kon hij beginnen met de behandeling. Hij kreeg een mannelijke begeleider en daar had hij problemen mee. Dat heeft met zijn achtergrond te maken. Hij is gekidnapt, ondervraagd en gemarteld door mannen.
pagina
2 /
Tommy was op de vlucht voor de politie in zijn thuisland. Maar de mannelijke behandelaar was positief over Tommy en wilde hem graag behandelen. Uiteindelijk heeft Tommy hem een kans gegeven. Maar alleen hem. Hij begon echt hard met hem te werken want eindelijk kon iemand met hem aan de slag. Na een paar maanden moest de behandelaar bij de organisatie weg. Had hij eindelijk een vertrouwensband opgebouwd en nu moest hij weer opnieuw beginnen. De nieuwe behandelaar kon hem weer niet helpen en Tommy werd ten einde raad verwezen naar een penitentiaire inrichting. Helaas bood dat ook geen soelaas.
pagina
3 /
Nu is hij weer terug bij Centrum 40-45 en wacht hij op een nieuwe stap. Hij spreekt met veel vluchtelingen en die gaan niet naar GGZ want ze vertrouwen het systeem niet. Zij begrijpen niet dat de dokter de politie niet kan bellen of de IND. Dat is in het land van herkomst vaak wel. Tommy heeft eerst de Nederlandse wet nageplozen voordat hij zelf zijn hart durfde te luchten. Na al zijn ervaring concludeert Tommy dat het Nederlandse systeem eigenlijk maar 2 benaderingswijzen heeft voor nieuwkomers: Of ze doen alsof je uit een grot komt en niks weet, of ze behandelen je alsof je hier geboren bent en een master in bureaucratie bent.
pagina
4 /
pagina
5 /
Op 17 januari 2019 hebben wij met bijna 50 man de actieagenda ‘Toegang tot de GGZ’ vormgegeven. Dit initiatief voor de maaksessie is geopperd door ambtenaren, ervaringsdeskundigen en professionals uit de zorg in Zutphen. Samen met OpenEmbassy en de Provincie Gelderland hebben zij deze sessie georganiseerd. Het werd een bijzondere dag, waarbij we vanuit de ervaring van nieuwkomers en de ervaring van vrijwilligers en professionals die zich voor hen inzetten de toegang tot de GGZ hebben onderzocht, en benoemd welke acties nu genomen moeten worden. De ervaring van nieuwkomers en hoe we die kunnen gebruiken om de toegang tot GGZ te verbeteren voor nieuwkomers vormde het uitgangspunt.
pagina
6 /
pagina
7 /
Tijdens de maaksessie stonden de ervaringen van nieuwkomers in de GGZ centraal. Het was een moment waarop we van elkaar konden zien wat een positieve dingen er al gebeuren. Maar het was ook een moment van reflectie. De maaksessie was er niet voor niks: er moet nog een hoop gebeuren voor nieuwkomers de hulp krijgen die ze nodig hebben. De maaksessie was ook een goede gelegenheid om elkaar te leren kennen en goede praktijken of gedeelde vragen uit te wisselen. Zo ontstaan er nieuwe samenwerkingen tussen professionals en vrijwilligers. Dit soort samenwerkingen zijn noodzakelijk maar niet vanzelfsprekend. Alleen al deze ontmoetingen beschouwen wij als een succes van de Maaksessie. Ook werd weer duidelijk hoeveel onderzoek er al is gedaan. Hoeveel cursussen er zijn. Hoeveel expertise er is. En hoe lastig het tegelijkertijd is om dit te operationaliseren. Veel mensen vonden het een waardevolle dag precies om die reden.
pagina
8 /
We begonnen met een sessie waarbij vrijwilligers en maatschappelijk werkers vertelden over de mensen die zij begeleiden. De overige deelnemers zaten om het gesprek heen en kregen een luisteropdracht:
pagina
9 /
Nadereh vertelde over een moeder die wilde scheiden van haar man, en hoe ze opgezadeld raakte met zijn schulden. Zij raakte in de psychische problemen en in een isolement. Ondanks dat ze in het land van herkomst een krachtige vrouw met een groot sociaal netwerk was. Mevrouw woont in een klein dorp, en heeft suïcidale gedachten. Ze staat op de wachtlijst voor een behandeling, maar dat kan nog wel 8 maanden duren. Nadereh helpt haar intensief, maar kan haar psychische problemen niet oplossen.
pagina
10 /
Zekria vertelt over een jonge man met veel fysieke klachten, maar ook met psychische problemen. Hij slaapt niet, wordt geplaagd door veel nachtmerries, hij schreeuwt in zijn slaap. En dus slaapt hij overdag. De huisarts verwijst hem door, maar de met die doorverwijzing gaat alles mis. De zorginstelling wordt overgenomen, adressen veranderen, de huisarts stuurt spullen naar het verkeerde adres, en het inboeken van een afspraak duurt zo maanden. Zekria houdt het goed in de gaten. Hij is een coach bij VluchtelingenWerk, en normaal hoort dit niet bij zijn taken, maar als hij niet belt of contact opneemt, dan helpt niemand de jonge man. Hij is nog steeds niet in behandeling.
pagina
11 /
De maatschappelijk werker Mouna herkent veel in het verhaal van de mevrouw die geïsoleerd leeft. Bij hen op de dagbesteding komen veel vrouwen die zo verloren zijn. Zij baalt ervan dat mensen vaak ‘te laat’ aangemeld worden. Problemen konden worden voorkomen als ze eerder terecht waren gekomen bij haar organisatie. Een van de mensen die zij ondersteunt is een Syrisch gezin met 2 dochters van 7 en 5. Moeder sliep niet meer, en is daarom bij de GGZ aangemeld. Ook was er een melding vanuit school omdat de kinderen niet verzorgd eruit zouden zien en geen gezonde voeding mee naar school kregen. Moeder is inmiddels uitbehandeld bij de GGZ en bij maatschappelijk werk terecht gekomen.
pagina
12 /
Mouna heeft het gezin thuis opgezocht en een intake gedaan. Die duurde wel twee uur en was in het Arabisch. Mevrouw kon eindelijk haar verhaal kwijt. Wat bleek? In Syrië werkte mevrouw veel. Zij woonde met haar zussen en had een groot sociaal netwerk. Haar man werkte 24 uur per dag dus ze zagen elkaar weinig. Nu leidt zij een totaal ander leven. En wennen daaraan was niet makkelijk. Maar dankzij het luisterend oor en de tijd van Mouna, is alles veranderd. Nu doet de vrouw vrijwilligerswerk en hij heeft een baan. Ze is bijna klaar met haar inburgering. Haar dochter bleek een licht verstandelijke beperking te hebben en wordt nu goed begeleid. We hadden 2 jaar GGZ kunnen voorkomen als het gezin meteen was aangemeld. De echte problemen zijn eindelijk aangepakt. Want nu doet ze vrijwilligerswerk, hij heeft een baan, en zij is bijna klaar met haar inburgering.
De verhalen blijken herkenbaar bij de luisteraars. Het blijkt weer hoe belangrijk het is dat als je mensen écht wil helpen, dat je tijd nodig hebt om te luisteren naar wat de problemen nu eigenlijk zijn.
pagina
13 /
pagina
14 /
Deze inzichten deden wij op tijdens de maaksessie, met dank aan alle deelnemers.
pagina
15 /
pagina
16 /
pagina
17 /
pagina
18 /
pagina
19 /
pagina
20 /
We herkenden ook een aantal inzichten uit eerdere sessies. Dit zijn de overkoepelende kennisinzichten die we breed kunnen toepassen op het integratievraagstuk:
pagina
21 /
pagina
22 /
pagina
23 /
pagina
24 /
pagina
25 /
pagina
26 /
Article published on
19 feb 2021
Foto's
Aziz Kawak, Saeed Alrefai, Negin Zendegani
Share