Op vrijdag 13 mei 2022 brachten we een bezoek aan de Tweede Kamer. Samen met 14 mensen uit onze Oekraïense community spraken we met tweede kamerleden Anne-Marijke Podt, Don Ceder, Ruben Brekelmans en Evert Jan Slootweg.
De community
De community bestaat uit Oekraïense mensen die al langere tijd in Nederland wonen en mensen die recent in Nederland aankwamen. Zij zijn experts als het gaat om de meest urgente behoeftes, de belangrijkste obstakels en de best practices die opgeschaald kunnen worden om de situatie te verbeteren.
De experts bespraken 4 prangende thema’s:
- Status
- Toegang tot werk
- Toegang tot educatie
- Huisvesting
1. Status:
Het grootste probleem is de onzekerheid over de lange termijn en de onduidelijkheid over de rechten die bij deze status horen. Hoe voert Nederland de Europese richtlijn in praktijk uit en wat betekent dit voor de toekomst?
2. Toegang tot werk:
Het grootste gedeelte van de mensen die nu in Nederland verblijven zijn moeders met kinderen. Toegang tot kinderopvang is essentieel voor hen om aan het werk te kunnen gaan. Ook zijn er zorgen over het nul uren contract en de gevolgen hiervan voor ondersteuning vanuit de overheid, zoals de zorgverzekering. Andere knelpunt: Het is nog niet mogelijk om als ZZP’er aan de slag te gaan, terwijl deze groep juist ervaring heeft als ondernemer.
3. Toegang tot onderwijs:
“Now, my dream is to study IT development in the Netherlands. My story is not unique, there are many boys and girls like me”, aldus ons jongste lid van de community van 17 jaar. Obstakels voor deze jongeren om hun educatie voort te zetten in Nederland zijn o.a. de hoge kosten van studie en vervoer, waarvoor nog geen ondersteuning beschikbaar is. Daarbij komt dat hoewel hun diploma bij het afronden van de middelbare school wordt gewaardeerd op iets boven havo niveau, zij in het huidige systeem instromen bij een ISK. Dit betekent 3 jaar middelbare school opnieuw doen terwijl zij ook direct naar het hoger onderwijs zouden kunnen gaan.
4. Huisvesting:
Nu mensen hier weken of al maanden zijn, zien we de absolute noodzaak om over te schakelen van tijdelijke naar meer (semi)permanente woning. Mensen zijn nu gewend midden in de samenleving te wonen. Maar met de woningmarkt die volledig op slot zit, is een perspectief op toekomstgerichte huisvesting nog niet zichtbaar. Her slechtste wat kan gebeuren is grootschalige opvang buiten steden en dorpen. Het (fatsoenlijk!) omkatten van kantoorruimtes, inzetten op intergenerationeel wonen, inzetten op landbouwgrond herbestemmen, en het betrekken van de community bij al deze ontwerpvragen is essentieel.
Kamervragen
Naar aanleiding van het bezoek en van het situational report geschreven door Maria Shaidrova, Minh Ngo, Juliette Bonnepart, het hele team van ‘The Displaced people Unit’ (in bijzonder de regiocoördinatoren Kseniia I., Nupur Joshi en coördinator mentale gezondheid Anastasiia Omelianiuk) en de ‘Foundation of Ukrainians in The Netherlands’, hebben Anne-Marijke Podt, Don Ceder, Ruben Brekelmans en Evert Jan Slootweg vragen gesteld aan de relevante staatsecretaris en ministers.
Wij zijn benieuwd en kijken uit naar de antwoorden.
De kennis en kracht vanuit commmunities is essentieel. Er is geen betere manier om de uitwerking van beleid in de praktijk in kaart te brengen en vanuit hier aan te sturen op wat echt nodig is.